De prachtige Sint-Godelieveabdij in Brugge krijgt een nieuw leven. De afgelopen maanden werden de bijna 5000 toekomstvisies die uit het brede publiek kwamen verder uitgepuurd tot zes grote toekomstbeelden voor de erfgoedsite. De hele zomer lang verwelkomt de abdij iedereen die wil kennis maken met de toekomst van de intieme tuin en de abdijkerk.
De voorbije maanden zijn de bijna 5000 toekomstvisies voor de abdij die gesprokkeld werden bij het brede publiek kritisch tegen het licht gehouden. Uit al die zeer waardevolle suggesties van bewoners en bezoekers kwamen uiteindelijk 6 mogelijke toekomstbeelden voor de abdij aan de oppervlakte.
Elk toekomstbeeld haakt aan bij het authentieke verhaal van de kloosterzusters, zonder dat het ‘een museum’ wordt, integendeel. Uit de bevraging bleek ook dat eerder voor de hand liggende invullingen zoals een traditionele B&B of een commerciële horecazaak geen deel uitmaakten van het wensbeeld.
Zo staat de boomgaard – de enige plek waar ook de leken die met de zusters samenwerkten mochten komen – open voor bezoekers die in alle rust willen genieten van een picknick die ze ter plekke kunnen samenstellen met lekkere korteketenproducten. In de boerderij verrijst dan weer één van de abdijpunten. In zo’n abdijpunt kunnen bewoners en bezoekers kennis maken met de rijke geschiedenis, de tradities, de gebruiken en de spiritualiteit van de abdij. Sommige abdijpunten herbergen ook een atelier voor vaklui of kunstenaars, of zijn plekken waar je ambachtelijke producten of artistieke creaties kan kopen.
Deze economische activiteiten sluiten aan bij wat de zusters deden, want ook zij moesten zelfvoorzienend zijn. De moes-, kruiden- en bloementuin wordt een collectieve meewerkplek waar jong en oud meehelpen om te zaaien, te oogsten en te koken, onder leiding van een landbouwer. In de voormalige cellen kunnen mensen gemeenschappen vormen rond betekenisvolle thema’s zoals vakmanschap, wetenschap, religie, kunst … Op die plekken kunnen ze eventueel ook overnachten. De 17de-eeuwse abdijkeuken gunt dan weer een blik op een eeuwenoude culinaire traditie en slaat de brug naar de keuken van morgen door plaats te bieden aan innovatieve chefs. Binnenkort geurt de keuken weer als vanouds. Er kan worden geproefd als vanouds, maar een klassiek restaurant komt er niet. De bezoekers spraken daarover klare taal.
Gevoelige snaar
Toen Toerisme Vlaanderen vorig jaar het pilootproject De Tuin van Heden opstartte om een nieuwe toekomst uit te stippelen voor de Sint-Godelieveabdij was het meteen zonneklaar dat die toekomst een gevoelige snaar raakte bij het brede publiek. In de zomer van 2021 verkenden niet minder dan 15.840 bezoekers in één maand tijd het slotklooster en de tuin die 400 jaar ‘verborgen’ waren gebleven.
Tijdens hun bezoek maakten de bezoekers kennis met de rijke geschiedenis van de abdij, haar bewoners en de ziel van de plek. Vanuit dat perspectief dachten ze na over de betekenis die deze abdij zou moeten krijgen. Dat leverde om en bij de 5.000 toekomstvisies op – daarmee was onze bevraging meteen ook het grootste onderzoek in Vlaanderen naar onroerend en roerend erfgoed. Met de hulp van een multidisciplinair team van experts en zelfs artificiële intelligentie werden die verschillende wensbeelden verder uitgepuurd tot enkele grote toekomstbeelden voor de abdij.
Inhoudelijk en economisch duurzaam
“We zijn zeer trots om vandaag samen met alle betrokken partners de mogelijke toekomst van de abdij te kunnen voorstellen”, zegt Vlaams minister van Toerisme Zuhal Demir. “Maar de zoektocht naar een inhoudelijk sterk toekomstverhaal is natuurlijk maar één element. We moeten ervoor zorgen dat de toekomstplannen voor de abdij ook economisch haalbaar zijn. Via Toerisme Vlaanderen voorzie ik voldoende investeringsmiddelen. Maar we zoeken ook ondernemers die mee willen investeren in deze unieke religieuze erfgoedparel.”
De afgelopen maanden zaten we allesbehalve stil. Een onderzoek naar het roerend en immaterieel erfgoed in combinatie met een bouwhistorisch en architecturaal ontwerpend onderzoek moeten de puzzel voor de toekomst van de abdij mee helpen leggen.
“Dit was geen zoveelste onderzoek omwille van het onderzoek,” verduidelijkt minister Demir. “We hebben de wildste ideeën ontvangen van tal van bezoekers. We gaan die dromen nu ook op een duurzame manier in vervulling brengen. Zo hebben we bijvoorbeeld onderzocht of er plaats zou kunnen zijn voor een microbrouwerij, een bakkerij, ateliers voor ambachten… niet toevallig allemaal functies die aansluiten bij activiteiten die de kloosterzusters hier eeuwenlang uitoefenden.”
Gezocht: ondernemer- en eigenaarschap
Nu het definitieve wensbeeld stilaan vorm krijgt, reiken we opnieuw de hand naar bezoekers, bewoners en ondernemers met wie we de toekomst heel concreet willen maken. Toerisme Vlaanderen gaat op zoek naar mensen die ondernemerschap en eigenaarschap willen opnemen. Samen met die kandidaat-ondernemers gaan we de architecturale plannen voor de site verder verfijnen, zodat de werken eind 2023 effectief van start kunnen gaan. Kandidaat-ondernemers kunnen zich melden via de website van De Tuin van Heden.
Een gastvrije zomer richting Open Monumentendag
Tijdens de zomermaanden is iedereen welkom in de boomgaard en de moes- en kruidentuin van de Sint-Godelieveabdij. Een ideale plek om tot rust te komen, te picknicken, andere mensen te ontmoeten. De abdijkerk is open van vrijdag tot zondag. De bezoekers worden er welkom geheten door enkele bekende Vlamingen met een hart voor ‘De Tuin van Heden.’
“In een videoboodschap vertellen zij wat de toekomst brengt voor de Sint-Godelieveabdij, wat hen bijzonder treft, wat hen boeit uit de eeuwenlange geschiedenis. Het levert een wervelende caleidoscoop van frisse toekomstplannen op. Op zich een verrijking voor elke bezoeker, maar wie weet ook een bron van inspiratie voor wie eraan denkt om hier een activiteit te ontwikkelen,” besluit Peter De Wilde.
Volgende personen delen hun passie en hun visie en nemen je mee doorheen de abdij: acteur en tv-maker Joris Hessels, natuurwerker en presentator Bartel Van Riet, sterrenchefs Filip Claeys en Karen Keygnaert, radiopresentatrice Linde Merckpoel, presentatrice Evy Gruyaert, architect Tom Callebaut, CEO van Toerisme Vlaanderen Peter De Wilde en projectleider Kristof Lataire.
Het sluitstuk van dit grootschalige event situeert zich rond Open Monumentendag. Op 8, 9 10 en 11 september kan je vanuit de abdijkerk richting de pandgang. Daar krijg je aan de hand van een tentoonstelling inzicht in de voorgestelde architecturale aanpassingen aan deze bijzondere erfgoedparel. De bezoeker en bewoner worden dan opnieuw uitgenodigd om aan te geven wat sterk is in de plannen en een meerwaarde zal bieden in de nieuwe toekomst van de abdij.